Fındıkzade Nuri Dede Mescidi
Fındıkzade Nuri Dede Mescidi
Fındıkzade Nuri Dede Mescidi
Fındıkzade Nuri Dede Mescidi

Fındıkzade Nuri Dede Mescidi

Mescid, Fatih Deniz Abdal Mahallesi, Ahmet Vefik Paşa Sokak, 416 Pafta, 1700 Ada, 4-5-7-8-12  Parseller‘de, Millet Caddesi ile Kızılelma caddesinin kesiştiği adada yer almaktaydı.  

İstanbul Vakıfları Tahrir Defterlerinde(İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri, 953/1546 Tarihli, 1970: 358; 1009/1600 Tarihli, 2004: 585) 880 Zilhiccesi sonlarına (22-23-24 Nisan 1476) tarihlenen vakfiye kaydı bulunmaktadır. Buna göre, bu Mescid zikredilen tarihten önce Fatih devrinde bina edilmiş olduğu ortaya çıkmaktadır.

Nurî Dede Mescidi ile alakalı Hadîkatu’l-Cevâmi’de şu kayıtlar yer almaktadır: “Bânisi El-Hâcc Bahşâyiş Nurullah Efendi’dir. Kendi dahi anda medfundur… Minberini Aişe nâm bir hâtun vaz’eylemişdir. Vâkıf-ı merkum civârında müstakil pencere yanında Külhanî Seyyid Mehmed Efendi medfundur.Fi 1105/1693-1694)

Nuri (Nurlu) Dede Câmii 19. Yüzyıl ve 20. Yüzyıl başlarına ait haritalarda da yer almıştır. Cami-i Şerif, 1261/1845 Tarihli ve 1264/1848 Tarihli Mühendishane haritalarında 228 Numarada Nurlu Dede Camii adıyla kaydedilmiştir. E. Hakkı Ayverdi’nin 1875 yılı Haritalarında da, Fındıkzâde Tekkesi karşı tarafında Nurlu Dede Camii şeklinde yer almaktadır. Hatta Nurlu Dede Sokağı da bulunmaktadır. (Ayverdi, 1875 Haritası, Pafta. D4) Nuri (Nurlu) Dede Camii 1913 Alman Mavileri haritası ile Müller-Weinner Haritasında da bulunmaktadır. Yine, Fransız Haritaları ile  Alman Mavileri Haritası’nda Nuri Dede Camii Sokağı da  Ayverdi haritasındaki gibi yer almıştır.(Fransız Haritaları, No: 17-3; Alman Mavileri, Pafta No: 17-17-3; Müller-Weinner,C.6-20) Yine 1918 Necip Bey Haritasında Fındıkzâde Tekyesi karşısında “Kalender Camii” adı ile kaydolunmuştur. ( Necip Bey Haritası, 1918:PL-2)

Nurlu (Nurî ) Dede Camii 1918’deki yangında yanmış, 1956-57 istimlâkleri ve Millet caddesinin açılması çalışmalarında, arsasının bir kısmı yola terk edilmiştir. ( Ayverdi, 1989: III/480; Öz, 1997:1/111; Fatih Camileri, 1991:186; Öneş, 1998:397). Bu Camii’nin harabesine ait bir fotoğraf Süheyl Ünver Arşivi’nde yer almaktadır. 1931 Tarihli fotoğrafta Camii’nin ayakta kalan minaresi ile iki duvar kalıntısı ve bazı mezarlar görülmektedir. Camii’nin minaresinin kaide/pabuç kısmı bir sıra kesme taş, üç sıra yassı tuğla örgülü, üst kısımları sıvalı ve tek şerefelidir. Şerefe korkulukları demir şebekeli olup, gerek kaide üstü yapısı gerekse külahı son dönem müdahalelerini göstermektedir. (Süheyl Ünver Arşivi, Süleymaniye Kütüphanesi, No:240-25)

Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce Kocaeli İl Özel İdaresi’ne satılmış olan Vakfiyeli Eserin bir dönem kız yurdu olarak kullanılan arsasındaki bina, daha sonra bir özel üniversite tarafından kiralanmıştır. Binanın arkasında halen Hazire mevcuttur. Kocaeli İl Özel İdaresi tarafından özel bir turizm şirketine satılacağı sırada 2013 yılında Derneğimizce tesbiti yapılan Nuri Dede/Nurlu Dede Mescidi’nin satışını durdurmak amacıyla Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü’ne, Kocaeli Valiliği’ne ve İstanbul IV. Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne başvurulmuştur. Ayrıca ilgili Kurul’a tescili için de müracaat edilmiştir.